Του Δημήτρη Εργατούδη*
Με το θέμα της παρώθησης ασχολήθηκα πολλές φορές στο παρελθόν. Αρχικά με σχετικό άρθρο μου στο βιβλίο μου (εξαντλημένο) Ισοζυγισμένη Διεύθυνση (έκδοση Κυπριακού Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών, 2010), και, αργότερα, με διάφορα άρθρα μου στον Πολίτη.
Στο σημερινό μου άρθρο θα ασχοληθώ με την παρώθηση των νεαρών υπαλλήλων.
Εισαγωγή
Αντί εισαγωγής αντιγράφω την πρώτη παράγραφο του σχετικού άρθρου από το πιο πάνω βιβλίο μου:
«Για πολλά χρόνια οι ειδικοί χρησιμοποιούσαν τη λέξη Υποκίνηση, για να μεταφράσουν την αγγλική λέξη motivation. Ήλθε όμως ο Μπαμπινιώτης το 1998 με το μεγάλο του λεξικό για να μας υποδείξει πως η λέξη υποκίνηση εμπεριέχει αρνητικά στοιχεία (π.χ. υποκινώ σε έγκλημα). Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε η λέξη παρακίνηση, η οποία έχει περίπου την ίδια σημασία, αλλά με λιγότερα αρνητικά στοιχεία. Τελικά επικράτησε η λέξη «παρώθηση».
Κατά καιρούς υπήρξαν διάφοροι ορισμοί σχετικοί με την Παρώθηση. Διαλέγω τον πιο απλό:
Παρώθηση είναι η παροχή στους υφισταμένους μας τέτοιων κινήτρων ώστε να αποδίδουν πιο παραγωγικά».
Από το σπίτι στη δουλειά
Διευθυντές που μεγάλωσαν τα δικά τους παιδιά λένε πως είναι πιο εύκολο να τα διαπαιδαγωγήσεις αυτά, παρά να εκπαιδεύσεις και να παρωθήσεις νεαρούς υπαλλήλους.
Οι σημερινοί νέοι, με τον φιλελευθερισμό που επικρατεί στις οικογένειες, δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε ένα δομημένο εργασιακό περιβάλλον, με συγκεκριμένο ωράριο, συγκεκριμένες ώρες διαλειμμάτων (αν υπάρχουν), συγκεκριμένα καθήκοντα κ.λπ.
Πώς παρωθούνται οι νέοι
Το δύσκολο, αλλά και πολύ ενδιαφέρον καθήκον, παρώθησης των νεαρών υπαλλήλων, αναλαμβάνει πάντοτε ο πρώτος τους προϊστάμενος, ο οποίος, συνήθως, είναι κάποιας ηλικίας.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να παρωθηθεί ένας νέος, όταν αρχίσει να εργάζεται. Μερικοί από αυτούς είναι και οι εξής;
- Η εργασία πρέπει να τους συναρπάσει
Οι νέοι διψούν για μάθηση. Όχι τη μάθηση που αφορά στα σχολικά βιβλία, αλλά γενικά για καινούργια πράγματα. Ο προϊστάμενός τους μπορεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον τους:
-ζητώντας την άποψή τους πάνω σε θέματα της δουλειάς
-αξιοποιώντας τις γνώσεις τους σχετικά με την τεχνολογία, και
-ενθαρρύνοντάς τους να συμμετέχουν σε ομάδες εργασίας.
- Ιεραρχία
Οι παλαιότεροι πρέπει να συμπεριφέρονται προς τους νέους με κατανόηση, αλλά ως ίσοι προς ίσους. Παρόλο που οι νέοι έχουν κάποιες γνώσεις όσον αφορά την ιεραρχία (οικογένεια, σχολείο, στρατός), δεν είναι εύκολο γι’ αυτούς να μπουν στα καλούπια της ιεραρχίας που ισχύει σε όλους τους οργανισμούς. Είναι εδώ που ο καλός προϊστάμενος μετατρέπεται σε καλό μέντορα. Αν ο ίδιος δεν διαθέτει τον απαιτούμενο χρόνο, μπορεί να αναθέσει τον ρόλο αυτόν σε κάποιον βοηθό του.
Επίσης οι προϊστάμενοι πρέπει:
-να υλοποιούν καινοτόμες ιδέες των νέων, και
-να τους ενημερώνουν για τις ευκαιρίες ανέλιξής τους.
- Αναγνώριση και έπαινος
Οι προϊστάμενοι πρέπει να:
- συγχαίρουν τους νέους υπαλλήλους για τις επιτυχίες τους, τόσο προσωπικά και αμέσως, όσο και δημοσίως
- βραβεύουν τις επιτυχίες αυτές (όχι απαραίτητα με χρήματα).
- Εργασιακό περιβάλλον
Το εργασιακό περιβάλλον πρέπει να είναι άνετο, ευχάριστο και σ’ αυτό να επικρατεί φιλελεύθερο πνεύμα. Τα ανθρώπινα λάθη πρέπει να συγχωρούνται, και να χρησιμοποιούνται ως μάθημα προς αποφυγή.
- Η νοοτροπία τους
Έχουν μια τάση για ανεξαρτητοποίηση και θέλουν να ξέρουν τι κρύβεται πίσω από κάθε εργασία που τους ανατίθεται. Η ελευθερία κινήσεων και η παροχή κινήτρων, συμβάλλουν στην παρώθησή τους. Ο εντοπισμός των καλύτερων νέων και η ανάθεση σ’ αυτούς αυξημένων υποχρεώσεων, δημιουργούν ευγενή άμιλλα μεταξύ των νέων. Το ίδιο ισχύει και σχετικά με τη στοχοθέτηση. Η τοποθέτηση εφικτών στόχων και η βοήθεια των προϊσταμένων να τους πετύχουν, αποτελούν ισχυρό παρωθητικό κίνητρο.
- Νέα τεχνολογία
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, οι προϊστάμενοι πρέπει να αξιοποιούν τις γνώσεις των νεαρών υπαλλήλων, όσον αφορά την τεχνολογία. Αν ο οργανισμός διοργανώνει εισαγωγικά προγράμματα για τους νέους υπαλλήλους, οι παρουσιαστές δεν πρέπει να χρησιμοποιούν πίνακες, χαρτοπίνακες, διαφάνειες κ.λπ. Όλα πρέπει να γίνονται με ηλεκτρονικά προγράμματα (π.χ. Power Points). Αν θα δοθούν σημειώσεις, κι αυτές πρέπει να είναι σε ηλεκτρονική μορφή. Η νέα γενιά απεχθάνεται τον χαρτοπόλεμο. Όσον αφορά την αλληλογραφία, αυτή πρέπει να γίνεται πάντοτε ηλεκτρονικά.
- Εκπαίδευση
Προτού ανατεθούν καθήκοντα στους νέους υπαλλήλους, αυτοί πρέπει πρώτα να εκπαιδευτούν επαρκώς. Παρόλο που σε κατοπινό στάδιο προτιμούν να εφαρμόζουν καινοτόμες μεθόδους στη δουλειά τους, στα αρχικά στάδια δεν τους αρέσει η μέθοδος «κολύμπα ή πνίξου».
- Εταιρική κουλτούρα
Χωρίς να γίνονται εκπτώσεις όσον αφορά τις αρχές και αξίες του οργανισμού και χωρίς να επιτρέπονται παρεκκλίσεις από την εταιρική κουλτούρα, αυτά πρέπει να αναπροσαρμόζονται στην περίπτωση των νέων. Αν ο οργανισμός χρησιμοποιεί στολή, αυτή πρέπει να είναι μοντέρνα και να συνάδει με το πνεύμα της εποχής.
Επίλογος
Ο καλύτερος τρόπος για να παρωθήσει ένας προϊστάμενος έναν νέο υπάλληλο είναι να θυμηθεί τι παρώθησε τον ίδιο όταν εργάστηκε για πρώτη φορά. Είναι φυσικό οι νέοι να αισθάνονται κάποια ανησυχία γιατί θα αντιμετωπίσουν κάτι καινούργιο. Αν είναι απόφοιτοι λυκείου ίσως πρώτη φορά θα βρεθούν μακριά από το οικογενειακό και σχολικό τους περιβάλλον. Στην περίπτωση των αγοριών ίσως η ανησυχία τους να μην είναι τόσο μεγάλη, αφού ο στρατός είναι ένα μεγάλο σχολείο. Στην περίπτωση των κοριτσιών η ανησυχία θα είναι μεγαλύτερη. Ακόμη και οι φοιτητές – έστω κι αν σπούδασαν στο εξωτερικό – αισθάνονται ανησυχία για το άγνωστο. Πρώτιστο καθήκον κάθε προϊσταμένου είναι να διασκεδάσει αυτές τις ανησυχίες των νέων υπαλλήλων. Τα υπόλοιπα έπονται.
*Ο Δημήτρης Εργατούδης είναι αφυπηρετήσας (2006) Ανώτερος Διευθυντής της Λαϊκής Τράπεζας και fellow του Ινστιτούτου Τραπεζιτών Λονδίνου.
