του Δημήτρη Εργατούδη*
Εισαγωγή
Δεν υπάρχει μεγαλύτερο πλήγμα για έναν πετυχημένο οργανισμό, από του να αντιμετωπίσει ξαφνικά ένα πρόβλημα, το οποίο να επηρεάσει άμεσα και σοβαρά τη λειτουργικότητά του. Παραθέτω πιο κάτω τους πιο συνηθισμένους κινδύνους που πιθανόν να αντιμετωπίσει ένας οργανισμός, προσθέτοντας ότι πολλοί από αυτούς – αν όχι όλοι – μπορούν να προβλεφθούν ή να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με ένα καλό σχέδιο αντιμετώπισής τους, εάν και όταν προκύψουν.
Οι κίνδυνοι
- Αρνητικοί υπάλληλοι
Πρόκειται για έναν από τους πιο συχνούς κινδύνους που απειλούν έναν οργανισμό. Είναι μεγάλο πλήγμα για έναν οργανισμό να έχει στις τάξεις του αρνητικούς και μη αφοσιωμένους υπαλλήλους. Όταν οι υπάλληλοι «εργάζονται» απλώς για να εισπράττουν τον μισθό τους στο τέλος του μηνός, δεν ενδιαφέρονται για την εργασία τους και η λέξη παραγωγικότητα είναι σ’ αυτούς άγνωστη. Ακόμη κι αν ένας οργανισμός έχει τα καλύτερα προϊόντα (ή προσφέρει τις καλύτερες υπηρεσίες) ή διαθέτει την καλύτερη τεχνολογική υποδομή, ουδέποτε θα μπορέσει να προοδεύσει αν οι υπάλληλοί του δεν είναι αφοσιωμένοι. Η ηγεσία κάθε οργανισμού πρέπει να φροντίζει ώστε οι υπάλληλοί του να είναι ικανοποιημένοι από την εργασία τους, ενώ τα σάπια μήλα πρέπει να απομακρύνονται έγκαιρα, αν δεν συνετίζονται.
- Απώλεια στελεχών
Ο δεύτερος κίνδυνος έχει κι αυτός σχέση με τους υπαλλήλους. Αυτήν τη φορά όμως πιθανόν να μην φταίνε οι υπάλληλοι αλλά ο ίδιος ο οργανισμός. Αναφέρομαι στην απώλεια στελεχών, τα οποία παραιτούνται προκειμένου να εργαστούν σε έναν άλλο οργανισμό, ο οποίος τους προσφέρει καλύτερους όρους υπηρεσίας. Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα αν οι υπάλληλοι αυτοί προσλαμβάνονται από ανταγωνιστικούς οργανισμούς. Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι πρόκειται για μη αφοσιωμένους υπαλλήλους. Και όμως! Τις πιο πολλές φορές πρόκειται για αφοσιωμένους υπαλλήλους, οι οποίοι για διάφορους λόγους, όχι πάντοτε οικονομικούς, προτιμούν να εγκαταλείψουν τον οργανισμό τον οποίο αγαπούν και να εργαστούν σε έναν άλλο, καμιά φορά ακόμη και με χαμηλότερες απολαβές, απλώς και μόνο γιατί δεν είναι ικανοποιημένοι με τη σημερινή τους εργασία και τους προϊσταμένους τους.
- Διαρροή εμπιστευτικών πληροφοριών
Είναι γενικά αποδεκτό ότι ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας της επικοινωνίας και της διαφάνειας. Όμως … παν μέτρο άριστο. Δεν σημαίνει ότι ο οργανισμός πρέπει να είναι ανοικτό βιβλίο. Πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για την προστασία εμπιστευτικών πληροφοριών που έχουν σχέση με την στρατηγική του οργανισμού. Ο ανταγωνισμός καραδοκεί και η βιομηχανική κατασκοπεία είναι ένας υπαρκτός κίνδυνος, έστω κι αν είναι παράνομη. Πρέπει το προσωπικό να μάθει πού σταματά η πληροφόρηση και πού αρχίζει η αποκάλυψη εμπιστευτικών πληροφοριών.
- Κατάρρευση συστημάτων τεχνολογίας και πληροφορικής
Παλαιότερα μόνο μια θεομηνία ή ένα πολύ σοβαρό ατύχημα μπορούσε να διακόψει τη λειτουργία ενός οργανισμού. Σήμερα, όταν καταρρεύσει το σύστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών, ο οργανισμός παύει να λειτουργεί. Είναι απαραίτητο κάθε οργανισμός να έχει δικλίδες ασφαλείας όσον αφορά τη φύλαξη αρχείων και δεδομένων τα οποία να μπορούν να ανακληθούν το συντομότερο. Επίσης εφεδρικοί μηχανισμοί είναι απαραίτητοι σε περίπτωση διακοπής της λειτουργίας του κύριου μηχανισμού. Πέραν της διπλής φύλαξης και των εφεδρικών μονάδων, απαραίτητη είναι και η λήψη προληπτικών μέτρων με κυριότερο την εγκατάσταση αντιικών προγραμμάτων σε όλους τους υπολογιστές, για να τους προστατεύουν από επιθέσεις ιών.
- Ασφάλεια και υγεία
Δεν υπάρχει μεγαλύτερο πλήγμα για έναν οργανισμό από τον θάνατο ή τον σοβαρό τραυματισμό ενός υπαλλήλου ή ενός πελάτη μέσα στον χώρο στον οποίο δραστηριοποιείται ο οργανισμός. Είναι απαραίτητο ένας υπάλληλος – είτε αποκλειστικά είτε πρόσθετα προς τα άλλα του καθήκοντα – να αναλάβει υπεύθυνος για την υγεία και ασφάλεια στον οργανισμό. Πέραν της πρόληψης των δυστυχημάτων, ο υπάλληλος αυτός θα πρέπει να καταρτίσει σχέδια αντιμετώπισης θεομηνιών, πυρκαγιών και άλλων καταστροφών. Ο ίδιος θα είναι υπεύθυνος ώστε οι υπάλληλοι να εργάζονται σε ένα άνετο και υγιές περιβάλλον.
- Απεργίες
Όλοι οι οργανισμοί πρέπει να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε εργατικές διαφορές με τις συντεχνίες να μην καταλήγουν σε απεργίες. Χωρίς να θυσιάζονται αρχές και αξίες, πρέπει να ικανοποιούνται έγκαιρα τα λογικά αιτήματα των συντεχνιών. Η εργατική αναταραχή αργά ή γρήγορα θα λήξει, όμως τα σημάδια που θα αφήσει πίσω της, θα διατηρηθούν για πολλά χρόνια.
- Οικονομική ευρωστία
Στους οικονομικούς οργανισμούς δεν ισχύει το ρητό «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα». Χωρίς κέρδος και χωρίς ισχυρή οικονομική υποδομή, κανένας οργανισμός δεν μπορεί να επιβιώσει. Τα πρώτα σημάδια μιας οικονομικής κρίσης είναι ορατά από πολύ νωρίς, και εναπόκειται στην ηγεσία του οργανισμού να τα αντιμετωπίσει έγκαιρα. Το χειρότερο είναι να σπρώχνει τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Στο τέλος ο οργανισμός θα καταρρεύσει με ξαφνικό θάνατο.
Επίλογος
Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά – και πολλά άλλα – είναι η πρόληψη. Πολύ λίγα προβλήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με την πρόληψη. Πάρτε για παράδειγμα τις μεγάλες επενδύσεις των κυπριακών τραπεζών στα ελληνικά ομόλογα. Μπορεί κάποιοι να ισχυριστούν «πού μπορούσαμε να ξέραμε ότι τα ελληνικά ομόλογα θα κουρεύονταν;». Η απάντηση είναι «γιατί επενδύσατε τόσα μεγάλα ποσά σε ένα συγκεκριμένο προϊόν;». Κλείνω με μια φράση του Ισοκράτη: «Ευ σοι το μέλλον έξει, αν το παρόν ευ τιθής». (Το μέλλον σου θα είναι καλό αν τακτοποιήσεις καλά το παρόν).
*Ο Δημήτρης Εργατούδης είναι αφυπηρετήσας (2006) Ανώτερος Διευθυντής της Λαϊκής Τράπεζας και fellow του Ινστιτούτου Τραπεζιτών Λονδίνου.
